อาจารย์ครับผมขอเรียนถามวิธีการร่างบันทึกข้อตกลงหลายฝ่าย เช่น 3 ฝ่าย โดยมี ฝ่ายราชการ ฝ่ายผู้ประกอบการ และ ธ.ก.ส. ในการให้ความช่วยเหลือเงินกู้กับเกษตรกร ซึ่งทั้งสามฝ่ายจะต้องมาทำความตกลงกัน โดย มีข้อเท็จจริงดังนี้ คือ ฝ่ายผู้ประกอบการเป็นผู้ออกเช็คให้กับเกษตรกร แล้วเกษตรกรนำเช็คไปขายลดเช็คกับ ธ.ก.ส. ส่วนฝ่ายราชการจะเป็นผู้ใช้อำนาจตามบันทึกข้อตกลงดังกล่าวบังคับกับฝ่ายโรงงาน หากเช็คเรียกเก็บแล้วไม่ได้เงินตามเช็คดังกล่าว ผมจึงเรียนถามอาจารย์ดังนี้ครับ

1.วิธีการร่างบันทึกข้อตกลงจะต่างกับสัญญาหรือไม่ อย่างใด

2.การกำหนดความรับผิดของบุคคลที่มาทำข้อตกลงควรจะกำหนดไว้หรือไม่ เช่น หากเช็คเรียกเก็บเงินไม่ได้ ฝ่ายราชการจะยึดทรัพย์สินของโรงงานในบันทึกข้อตกลง (ข้อบังคับดังกล่าวตามกฎหมายของหน่วยงานราชการไม่มีอำนาจที่จะกระทำได้) ซึ่งข้อตกลงเช่นนี้จะกำหนดไว้ได้หรือไม่

 และขอขอบคุณอาจารย์อย่างสูงสำหรับคำตอบมาล่วงหน้าด้วยครับ และหากอาจารย์มีข้อชี้แนะ ผมน้อมรับฟังด้วยความเคารพอย่างยิ่ง เพื่อเป็นหลักหรือแนวทางในการร่างบันทึกดังกล่าวให้เป็นประโยชน์ต่อราชการต่อไปครับ

      บันทึกข้อตกลงจะกี่ฝ่าย ก็เหมือนกับสัญญานั่นแหละ จะมีกี่ฝ่ายก็ได้ สุดแต่ว่าเกี่ยวข้องกับใครบ้าง  ส่วนเงื่อนไขในสัญญานั้นก็ต้องเป็นเรื่องของข้อตกลงระหว่างกัน หรือข้อกำหนดที่ทางราชการกำหนดขึ้น  อะไรที่ไม่มีอำนาจกระทำได้ก็อย่าไปเขียนเข้า เช่นกำหนดให้ทางราชการไปยึดทรัพย์สิน ซึ่งถึงจะเขียนไว้ก็ไม่มีอำนาจไปกระทำได้ ถึงอย่างไรก็ต้องไปฟ้องร้องยังศาลอยู่นั่นเอง