กราบเรียนท่านอาจารย์มีชัยที่เคารพอย่างสูง

พระราชบัญญัติ ชื่อบุคคล พ.ศ. ๒๕๐๕

มาตรา ๑๒ คู่สมรสมีสิทธิใช้ชื่อสกุลของฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งตามที่ตกลงกัน หรือต่างฝ่ายต่างใช้ชื่อสกุลเดิมของตน

การตกลงกันตามวรรคหนึ่ง จะกระทำเมื่อมีการสมรสหรือในระหว่างสมรสก็ได้

ข้อตกลงตามวรรคหนึ่ง คู่สมรสจะตกลงเปลี่ยนแปลงภายหลังก็ได้

                คำถาม

                ๑. กรณีชายหญิงจดทะเบียนสมรสแล้ว ทั้งสองฝ่ายจะตกลงกัน โดยให้ฝ่ายชายใช้ชื่อสกุลของฝ่ายหญิง และฝ่ายหญิงใช้ชื่อสกุลของฝ่ายชายได้หรือไม่

                ๒. กรณีชายหญิงจดทะเบียนสมรสแล้ว ทั้งสองฝ่ายตกลงกันให้ฝ่ายหญิงใช้ชื่อสกุลของฝ่ายชาย

                                ๒.๑ ต่อมาฝ่ายชาย ต้องการตั้งชื่อสกุลใหม่ จำเป็นต้องได้รับความยินยอมจากฝ่ายหญิงหรือไม่

                                ๒.๒ เมื่อฝ่ายชายตั้งชื่อสกุลใหม่แล้ว ฝ่ายหญิงต้องการใช้ชื่อสกุลของฝ่ายชายที่ตั้งใหม่ จะต้องได้รับความยินยอมจากฝ่ายชายหรือทำความตกลงใหม่หรือไม่ และก่อนที่ฝ่ายหญิงจะขอใช้ชื่อสกุลของฝ่ายชายที่จัดตั้งขึ้นใหม่นั้น ฝ่ายหญิงจะต้องกลับไปใช้ชื่อสกุลเดิมของตน(ก่อนสมรส) หรือไม่ อย่างไร

                มาตรา ๖ ชื่อตัวต้องไม่พ้องหรือมุ่งหมายให้คล้ายกับ                        พระปรมาภิไธย พระนามของพระราชินี หรือราชทินนาม และต้องไม่มีคำหรือความหมายหยาบคาย

                ชื่อรองต้องไม่มีลักษณะต้องห้ามตามวรรคหนึ่ง และต้องไม่พ้องกับชื่อสกุลของบุคคลอื่น เว้นแต่เป็นกรณีที่คู่สมรสใช้ชื่อสกุลของอีกฝ่ายหนึ่งหรือกรณีบุตรใช้ชื่อสกุลเดิมของมารดาหรือบิดาเป็นชื่อรองของตน

                คู่สมรสอาจใช้ชื่อสกุลของอีกฝ่ายหนึ่งเป็นชื่อรองได้เมื่อได้รับความยินยอมของฝ่ายนั้นแล้ว

                คำถาม

                ๑. กรณีบิดาจัดตั้งชื่อสกุลใหม่และได้ใช้ชื่อสกุลใหม่แล้ว  บุตรใช้ชื่อสกุลเดิมของบิดา จะนำชื่อสกุลของบิดาที่จัดตั้งใหม่มาตั้งเป็นชื่อรองได้หรือไม่ เพราะอะไร

                ๒. กรณีบิดาจัดตั้งชื่อสกุลใหม่และได้ใช้ชื่อสกุลใหม่แล้ว  บุตรใช้ชื่อสกุลของมารดา จะนำชื่อสกุลของบิดาที่จัดตั้งใหม่มาตั้งเป็นชื่อรองได้หรือไม่ เพราะอะไร

                ๓. กรณีบิดาจัดตั้งชื่อสกุลใหม่และได้ใช้ชื่อสกุลใหม่แล้ว  บุตรใช้ชื่อสกุลของมารดา จะนำชื่อสกุลเดิมของบิดามาตั้งเป็นชื่อรองได้หรือไม่ เพราะอะไร

                ๔. กรณีบิดามารดาจดทะเบียนสมรส ผู้เยาว์จะขอเปลี่ยนชื่อตัว จะต้องได้รับความยินยอมจากบิดาและมารดา หรือบิดา หรือมารดาฝ่ายเดียวได้หรือไม่ เพราะอะไร

                ๕. กรณีบิดามารดาได้จดทะเบียนหย่า และให้บุตรอยู่ในอำนาจปกครองของมารดา ถ้ามารดาต้องการเปลี่ยนชื่อตัวของบุตร ต้องได้รับความยินยอมจากบิดาหรือไม่ เพราะอะไร

                ๖. กรณีบิดามารดาได้จดทะเบียนหย่า และให้บุตรอยู่ในอำนาจปกครองของมารดา

ต่อมามารดาได้จดทะเบียนสมรสกับผู้ชายคนใหม่  และมารดาได้ใช้ชื่อสกุลของสามีใหม่แล้ว มารดาจะให้บุตรของตน(ใช้ชื่อสกุลของบิดา) ไปใช้ชื่อสกุลของสามีใหม่ตามมารดาได้หรือไม่ เพราะอะไร

๗. กรณีชายหญิงจดทะเบียนสมรส ฝ่ายหญิงใช้ชื่อสกุลของฝ่ายชาย และฝ่ายหญิงจดทะเบียนรับเด็กเป็นบุตรบุญธรรมฝ่ายเดียว (ฝ่ายชายให้ความยินยอมการจดทะเบียนรับบุตรบุญธรรมแล้ว) ฝ่ายหญิงจะให้บุตรบุญธรรมของตนใช้ชื่อสกุลที่ฝ่ายหญิงใช้อยู่(ชื่อสกุลของฝ่ายชาย) ได้หรือไม่ เพราะอะไร

กราบขอบพระคุณเป็นอย่างสูง

1. ถ้าว่าโดยเจตนารมณ์ของกฎหมายที่ยอมให้ตกลงกันใช้ชื่อของฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง ก็หมายความว่าตกลงกันว่าทั้งสามีและภริยาจะใช้ชื่อสกุลของสามีหรือภริยาด้วย หรือต่างฝ่ายต่างใช้ชื่อสกุลเดิมของตน  การที่จะสลับขั้วกันอย่างนั้นน่าจะไม่ใช่ความมุ่งหมายของกฎหมาย เพราะจะทำให้เกิดความสับสนกันได้

2..1 เมื่อเป็นนามสกุลของตัวเอง จะเปลี่ยนอย่างไรก็ไม่ต้องไปขอความยินยอมจากคนอื่น

2.2 เมื่อตกลงกันแล้วว่าจะใช้ชื่อสกุลของสามี เมื่อสามีเปลี่ยนนามสกุลใหม่และยังอยากตามไปใช้ ก็เป็นไปตามข้อตกลงเดิมไม่จำเป็นต้องตกลงกันใหม่ แต่ถ้าจะไม่ใช้ชื่อสกุลใหม่ของสามี จึงต้องตกลงกันใหม่

1.-3 ได้ เพราะเมื่อเป็นชื่อสกุลของบิดาหรือมารดา ก็สามารถนำมาใช้เป็นชื่อรองของบุตรได้

4. ถ้าเด็กนั้นโตพอที่จะรู้ความแล้ว ก็น่าจะทำได้ เพราะการเปลี่ยชื่อไม่ใช่เป็นนิติกรรม

5. เมื่อมารดาเป็นผู้ใช้อำนาจปกครอง ก็ย่อมเปลี่ยนได้โดยไม่ต้องขอความยินยอมจากบิดา เพราะผู้ใช้อำนาจปกครองย่อมมีอำนาจกระทำการแทนผู้เยาว์ได้

6. ถ้าสามีใหม่เขายินยอม ก็ใช้ได้ แต่เด็กไม่ได้มีสิทธิโดยอัตโนมัติที่จะใช้ชื่อสกุลของพ่อเลี้ยง

7. เหมือนข้อ 6