สิทธิในการรับมรดกของบุตรที่ขอมาเลี้ยง
เรียนอาจารย์มีชัยที่เคารพ
ดิฉันมีปัญหาสอบถามดังนี้
เมื่อ 30 กว่าปีที่ผ่านมา น้าสาว(ชื่อสมมติ)ของดิฉันแต่งงานจดทะเบียนสมรสกับน้าสมศักดิ์(ชื่อสมมติ)แล้วไม่มีลูก จึงไปขอลูกชายของคนต่างหมู่บ้านมาเลี้ยงเป็นลูกโดยที่ไม่ได้จดทะเบียนเป็นบุตรบุญธรรม สมมติว่าชื่อสมชัย แต่ญาติพี่น้องของทุกฝ่ายรับรู้ ยินดี ยินยอม รับว่าสองคนนี้มีลูกชาย เลี้ยงดูกันมาตามปกติ ให้เรียนจนจบ ป.6 ตามการศึกษาภาคบังคับสมัยนั้น พอเรียนจบสมชัยก็ไปทำงานกรุงเทพฯ ส่งเงินมาให้ทางบ้าน ถึงฤดูทำนาก็กลับมาช่วยพ่อแม่ตามธรรมเนียมปฏิบัติของคนแถบบ้านดิฉัน พอเป็นหนุ่มสมควรมีลูกเมีย พ่อแม่คู่นี้ก็จัดการให้ตามปกติ
(ความสัมพันธ์ดั้งเดิมของน้าสมศักดิ์กับสมชัย คือ ไม่แน่นแฟ้น ไม่ลึกซึ้ง แกไม่รักสมชัยเท่าไหร่นัก ตอนเด็กๆก็เลี้ยงดูแบบไม่เหมาะสม ชอบดุด่า ตี บังคับ แต่ลูกชายก็ไม่ได้เกเร ไม่ตอบโต้รุนแรง จำยอมมาตลอด ให้ความเคารพรักและปฏิบัติต่อพ่อแม่ดังเช่นลูกๆทั่วไปพึงกระทำ)
เรื่องมีอยู่ว่า เดือนพฤศจิกายน ปี 2550 น้าของดิฉันเสียชีวิตกะทันหัน ขณะอายุได้ 62 ปี (ทางบ้านดิฉันเรียกว่า ไหลตาย ) น้าสมศักดิ์ได้รับเงินฌาปณกิจราวๆ 2 แสนกว่าบาท ทรัพย์สมบัติของน้าสาวที่เหลืออยู่ คือ บ้านพร้อมที่ดิน และที่นาซึ่งได้รับเป็นมรดกจากคุณยายอีก 1 แปลง ระบุชื่อน้าสาวทั้งหมด ที่นาเพิ่งเป็นกรรมสิทธิ์ของน้าสาวเมื่อ 1 ปีที่แล้ว ก่อนตายไม่ได้เขียนพินัยกรรมไว้ ไม่ได้แจ้งความประสงค์ทางวาจา
สมชัยกับภรรยาเมื่อทราบว่าแม่ตายก็ลาออกจากงานที่กรุงเทพ ตั้งใจกลับมาทำนาทำสวนช่วยพ่อดูแลเลี้ยงดูพ่อซึ่งอยู่คนเดียวและอายุ 70 ปีแล้ว แต่การณ์ไม่เป็นดังคาด น้าสมศักดิ์ไปสร้างบ้านใหม่ในที่ดินมรดกของตนเองที่หมู่บ้านใกล้กัน ให้เหตุผลว่าบ้านที่เคยอยู่อาศัยกับน้าสาวดิฉันมันคับแคบเกินไป ข้อนี้สมชัยก็จำยอม ขัดไม่ได้ แต่ก็ไม่ย้ายออกไปอยู่กับพ่อ พ่อก็ไม่สน ออกไปอยู่คนเดียว และ 4 วันก่อนแกไปที่อำเภอ ไปแจ้งว่าจะคัดชื่อสมชัยออกจากทะเบียนบ้านเพราะไม่ใช่ลูกแท้ๆของแกและจะไม่ให้ทรัพย์สมบัติอะไรเลย บอกว่าโกรธที่ลูกชายด่าว่าให้ตายๆไปซะ (จริงๆแล้วสมชัยไม่ได้พูดอย่างนั้น) แต่ยังดีที่อำเภอยังไม่ทำตามความต้องการของแก ตอนนี้สมชัยกำลังทุกข์หนักว่าพ่อทำไมเป็นแบบนี้ ญาติพี่น้องทางพ่อก็คอยยุแยงอยู่ตลอด
คำถามมีอยู่ว่า
1. น้าสมศักดิ์ทำถูกมั๊ยที่จะไม่รับสมชัยเป็นลูกทั้งๆที่เลี้ยงดูกันมา 30 กว่าปี มีข้อกฎหมายใดที่จะคุ้มครองสมชัยได้มั๊ย
2. ทรัพย์สมบัติของน้าสาวคือบ้านพร้อมที่ดิน และที่นา จะตกเป็นของใครระหว่างน้าสมศักดิ์กับสมชัย
3.จะต้องทำอย่างไรสมชัยจึงจะมีสิทธิ์ในมรดกของแม่
4.ญาติฝ่ายแม่จะมีขอบเขตของสิทธิในการช่วยเหลือ คุ้มครองให้ความเป็นธรรมกับสมชัยได้มากน้อยเท่าไหร่ อย่างไร
ขอบพระคุณมากค่ะ
โพระดก | 
