แต่ที่ผ่านมาไม่เคยมีกฎหมายหรือระเบียบใดๆ ออกมารับรองเลยว่า อสม. คือใคร มีบทบาทอะไร มีเพียงเอกสารคู่มือหรือแนวทางการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่สาธารณสุขหรือเอกสารวิชาการเท่านั้นที่ระบุว่า อสม.คือใคร มีคุณสมบัติอย่างไร มีบทบาทหน้าที่ทำอะไรบ้าง พร้อมกันนี้ อสม.ยังมีบัตรประจำตัว อสม. ที่ลงนามโดยรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข แต่ไม่เคยมีระเบียบบัตร อสม.ใดๆ

การดำเนินการที่ผ่านมาจะอาศัยอำนาจการบริหารราชการแผ่นดิน ระเบียบกระทรวงสาธารณสุขว่าด้วยการช่วยเหลือค่ารักษาพยาบาล และประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง การประกอบโรคศิลปะและการใช้ยาของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน กล่าวคือ เดิมหน่วยงานที่รับผิดชอบส่งเสริม สนับสนุนและพัฒนาศักยภาพ อสม. อยู่ในสังกัดสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข จึงอาศัยอำนาจปลัดกระทรวง สั่งการนายแพทย์สาธารณสุขจังหวัดให้ดำเนินการคัดเลือกชาวบ้านที่มีจิตอาสามาเป็นเข้ารับการอบรมตามหลักสูตรของกระทรวง แล้วทำหน้าที่เป็น อสม. มีบัตรพร้อม และมีการอบรมฟื้นฟูความรู้ทุกปี ดูแลกันไปตามแนวทางที่กระทรวงกำหนด เนื่องด้วยเจ้าหน้าที่เราไม่พอ สถานบริการไม่ครอบคลุม ประชาชนไม่สามารถเข้าถึงบริการได้อย่างเท่าเทียม จึงนำหลักการสาธารณสุขมูลฐานมาใช้ ในการดูแลสุขภาพอนามัย โดยการมีส่วนร่วมของประชาชน

สถานการณ์ปัจจุบันหน่วยงานที่รับผิดชอบดูแล อสม. มิได้สังกัดสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข แต่มาสังกัดกรมสนับสนุนบริการสุขภาพ ซึ่งเป็นกรมที่เกิดขึ้นใหม่ ตามกฎกระทรวง ปี 2545 ของการปฏิรูประบบราชการ แต่ยังสังกัดกระทรวงสาธารณสุขอยู่ อีกประการหนึ่ง อสม.ในปัจจุบันนี้ มิได้ทำงานลำพังกับกระทรวงสาะรณสุขเท่านั้น แต่มีหลายภาคส่วนเข้ามาเกี่ยวข้องกระจายไปในหลายหน่วยงาน ทั้งกระทรวงเกษตร อบต. เทศบาล กฟผ. กทม. ซึ่งต่างก็เรียกว่า อสม. ซึ่งเป็นทั้งจุดอ่อนและจุดแข็ง บางแห่งนักการเมืองท้องถิ่นก็คัดเลือกคนของตนเองขึ้นมา แล้วเรียกว่าเป็น อสม. โดยไม่ผ่านกระบวนการใดๆ

ดังนั้นเพื่อเป็นการจัดระบบและมาตรฐาน อสม.ในเบื้องต้น ตลอดจนป้องกันสิ่งที่ไม่พึงประสงค์ใดๆที่จะมาเบียดบังผู้ที่มีจิตอาสาจริงๆ ที่ได้เข้ามาทำคุณประโยชน์แก่แผ่นดิน หนูจึงขอคำแนะนำจากอาจารย์ว่า หนูควรกฎหมายหรือระเบียบอะไรดี ด้วยการอ้างอิงอำนาจของอะไรดีค่ะจึงจะเป็นแนวทางที่ดีและใช้ได้กว้างขวางที่สุด สามารถจัดทำได้เร็วที่สุดค่ะ

กราบขอบพระคุณอาจารย์ มา ณ โอกาสนี้ค่ะ

อสม.3