อาจารย์ค่ะ  ดิฉันคือผู้ที่ถามอาจารย์เรื่องปิดทางเดิน  ดิฉันเปิดเมล์ของดิฉันทุกวันรอคำตอบจากอาจารย์ค่ะ  วันนี้เอ๊ะใจเปิดเว็บของอาจารย์เห็นคำตอบของอาจารย์ ดีใจมาก ดีใจที่สุด  ขอกราบขอบพระคุณเป็นอย่างสูง  จึงอยากหารือาจารย์เพิ่มเติมค่ะ  ขอความกรุณาอาจารย์ช่วยชี้แนะข้อกฎหมาย และแนวทางการต่อสู้คดี  เพราะดิฉันไม่มีความรู้ทางกฏหมาย  เพราะตอนนี้กำลังทำคำฟ้องศาลปกครองอยู่  คือ  ดิฉันพบว่า จนท.ธนารักษ์แต่คนก็พูดไปคนละทางกัน  บางคนดิฉันว่าเขาพูดไม่ถูกต้อง  ดิฉันอยากทราบว่าความคิดเห็นของดิฉันถูกหรือผิดอย่างไร  อาจารย์กรุณาช่วยดิฉันด้วยนะ 1. มีจนท.ธนารักษ์มาตามที่ดิฉันร้องเรียน บอกดิฉันว่า  ทางเดินที่ดิฉันอ้างว่าเดินมา 16 ปี  ไม่ใช่ทางสาธารณะ เป็นเพียงทางเดินของดิฉันเอง  ไม่มีหลักฐานปรากฎอยู่ในโฉนด ดังนั้น ผู้เช่าจึงมีสิทธิ์เต็มที่จะทำอย่างไรก็ได้ จะปิดไม่ให้เดินผ่าน  ดิฉันแย้งว่า  เป็นทางสาธารณะเพราะประชาชนใช้ร่วมกันอย่างเปิดเผย และไม่ต้องขึ้นทะเบียนก็ได้ กฎหมายไม่ได้บังคับไว้  2. ขอให้ข้อมูลเพิ่มเติมว่า  เมื่อผู้เช้าที่จากราชพัสดุได้สร้างอาคาร 2 หลัง ๆ แรกเป็นบ้านคล่อมทางเดินทั้งหมด ห่างออกไป 5 เมตรสร้างอาคารหลังที่สอง ให้ผ่านได้ตรงกลาง ตรงนี้จึงเป็นทางเดินใหม่ที่ผู้เช่ากำหนดมาเพียง 4 ปี ที่เขาปิดก็คือทางเดินใหม่นี่เอง แต่จากการคุยกับช่างโยธาของ อบต.ที่อนุญาติให้สร้างอาคารบอกว่า  ไม่ใช่เป็นการย้ายทางเดินของดิฉันเท่านั้น แต่อาคารหลังแรกสร้างคล่อมทางสาธารณะ  ดังนั้น อยากทราบว่า  ในการขอทวงทางเดินคืนนี้  เราต้องขอทางเดิมที่เขาสร้างอาคารคล่อมลงไปแล้ว หรือที่ใหม่ที่เพิ่งจะเดินกันมา 4 ปีนี่เอง  คิฉันคิดว่าทางใหม่ก็ไม่ถึง 10 ปีนี่ค่ะ ส่วนทางเก่าเขาก็สร้างอาคารคล่อมลงไปแล้ว  3.  จนท.บอกว่า ไม่สามารถนำที่ราชพัสดุมาเป็นทางเดิน หรือทางธารณะได้  ดิฉันว่าเขาพูดผิดใช่ไหมคะ 4. ทางเดินกับทางสาธารณะต่างกันอย่างไร   แต่ถ้าไม่เหมือนกัน  กรณีของดิฉันเป็นทางเดินหรือทางสาธารณะ  5. เมื่อเป้าหมายก็คือขอทางเดินคืน ดังนั้นในคำฟ้องเราต้องขอให้ยกเลิกการเช่าส่วนที่เป็นทางเดิน หรือ ให้แก้ไขโฉนดให้ถูกต้องอย่างไร  ดิฉันก็งง ๆ อยู่ค่ะ  6. กรณีนี้มี อบต.เข้ามาเกียวข้องที่อนุญาตให้สร้างอาคารคล่อมทางเดิน  คำขอจะต้องบอกให้รื้ออาคารใช่หรือไม่ (กรณีขอทวงคืนที่เดิม) 7.  อาจารย์ค่ะ   ขอความกรุณาชี้แนะแนวทางในการต่อสู้คดี  โดยชี้ประเด็นการต่อสู้ค่ะ จะรอคำตอบทุกวันค่ะ                          

๑. ถ้าที่ดินนั้นเป็นของกรมธนารักษ์ การที่อนุญาตให้ประชาชนเดินมาเป็น ๑๐ ปี ก็ไม่กลายเป็นทางสาธารณะ เพราะที่ราชพัสดุนั้นใครจะยกอายุความขึ้นต่อสู้ไม่ได้  แต่ถ้าไม่ปรากฏว่าที่ดินนั้นอยู่ในโฉนดของกรมธนารักษ์ ก็อาจเป็นที่ดินที่ประชาชนใช้ประโยชน์ร่วมกัน คือเป็นทางสาธารณะได้ ข้อเท็จจริงนี้จึงต้องตรวจสอบให้ดี  อย่างไรก็ตามแม้จะเป็นที่ราชพัสดุ หากประชาชนได้อาศัยใช้เดินกันมาเป็นเวลานานแล้ว การที่กรมธนารักษ์จะให้ใครเช่าที่ตรงนั้นไปก็ต้องคำนึงถึงความเดือดร้อนของประชาชน เพราะกรมธนารักษ์เป็นหน่วยราชการ ที่มิได้มีวัตถุประสงค์ในการค้ากำไร การหาประโยชน์จะต้องคำนึงถึงความเดือดร้อนของประชาชนด้วย

๒. ก็ต้องทวงคืนทั้งสองทาง แต่หลักสำคัญก็คือต้องดูว่าเป็นที่ดินอะไร

๓. ได้ ถ้ากรมธนารักษ์ยอมให้ประชาชนใช้

๔. ทางสาธารณะ คือ ทางที่ประชาชนทั่วไปมีสิทธิใช้ได้ ส่วนทางเดิน อาจเป็นทางสาธารณะ หรือทางส่วนบุคคล หรือทางที่เจ้าของที่ดินยินยอมให้เดินเป็นการชั่วคราว ก็ได้

๕. ก็ขึ้นอยู่กับว่าหลักฐานที่เรามีอยู่บ่งชี้ไปในทางใด  ถ้าชี้ว่าที่ดินนั้นเป็นทางสาธารณะ ไม่ใช่ที่ดินของกรมธนารักษ์ ก็ต้องฟ้องให้เพิกถอนโฉนด (แก้ไขให้ถูกต้อง) แต่ถ้าเป็นที่ดินของกรมธนารักษ์แต่ได้ให้ประชาชนใช้เดิน มาเป็นเวลานาน  การปิดทางนั้นทำให้ประชาชนเดือดร้อน ก็อาจต้องขอให้ยกเลิกการเช่าส่วนที่เคยเป็นทางเดิน

๖. ก็ต้องขอไปเสียในคราวเดียวกัน คือขอให้ศาลสั่งเพิกถอนใบอนุญาตที่ให้ปลูกสร้างอาคาร

    คำแนะนำข้างต้นอยู่บนพื้นฐานที่แนะนำตามข้อเท็จจริงเท่าที่ได้จากการบอกเล่า ถ้าข้อเท็จจริงผิดไปคำแนะนำนั้นอาจใช้ไม่ได้